1940'lı ve 1950'li yıllar boyunca yürütülen öğretim tasarımı alanındaki stratejik araştırma ve geliştirme çalışmalarının sonucunda eğitim ve yetiştirme işi bir sistem olarak görülmeye başlanmış, bunun doğurgusu olarak da öğretim tasarımı alanında çeşitli işlemler ve adımları kapsayan bazı modeller üretilmiştir. Öğretim tasarımı modellerinde genel olarak beş aşama ve bu aşamaların alt adımlarından söz edilmektedir.(1)
Genel Öğretim Tasarımı Modeli
Çözümleme Aşaması (Analysis): Öğretim tasarımının başlangıç evresini oluşturur ve tasarıma yön verecek belirtkeleri elde etmeyi amaçlar. Çözümleme aşaması şunları kapsamaktadır:
Tasarım aşaması (Design): Belirlenen gereksinimler doğrultusunda;
Geliştirme Aşaması (Development): Daha önce alınan kararlar somut ürünlere dönüştürülmektedir.
Uygulama Aşaması (Implementation): Eğitimin gerçekleştirilmesi anlamına gelmez; tersine, uygulama için önceden tasarımlanması gereken boyutları belirtir(2).
Değerlendirme Aşaması (Evaluation): Başlangıçta saptanan eğitim gereksinimlerini gidermek üzere geliştirilmiş olan öğrenme sisteminin kendi özgül işlevini ne oranda yerine getirebileceği belirlenmeye çalışılmaktadır (2).
Kaynaklar:
Ali Şimşek (2009) Öğretim Tasarımı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
Ali Şimşek (2000) Eğitim İletişimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir
- Eğitim gereksinimlerinin saptanması
- Hedef kitle çözümlemesi
- Programın gerekçesini oluşturma
- İçeriğin yapılandırılması
Tasarım aşaması (Design): Belirlenen gereksinimler doğrultusunda;
- Amaçların yazımı
- Ölçme araçlarını hazırlama
- Öğretim stratejilerini belirleme
- İçeriği seçme ve düzenleme
Geliştirme Aşaması (Development): Daha önce alınan kararlar somut ürünlere dönüştürülmektedir.
- Ders planı oluşturma
- Katılımcı kitabını hazırlama
- Eğitimci kılavuzunu geliştirme
- Görsel-işitsel gereçleri üretme
Uygulama Aşaması (Implementation): Eğitimin gerçekleştirilmesi anlamına gelmez; tersine, uygulama için önceden tasarımlanması gereken boyutları belirtir(2).
- Eğitimcilerin eğitimi
- Zaman çizelgesi hazırlama
- Bütçeyi yapma
- Ortam düzenleme
Değerlendirme Aşaması (Evaluation): Başlangıçta saptanan eğitim gereksinimlerini gidermek üzere geliştirilmiş olan öğrenme sisteminin kendi özgül işlevini ne oranda yerine getirebileceği belirlenmeye çalışılmaktadır (2).
- Ara değerlendirma yapma
- Hata ve eksiklileri düzenleme
- Son değerlendirmeyi yapma
- Geleceğe ilişkin kestirimlerde bulunma
Kaynaklar:
Ali Şimşek (2009) Öğretim Tasarımı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
Ali Şimşek (2000) Eğitim İletişimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir